Yaratımın her an olduğu bu sistemde, onu daha verimli kullanabilmemiz için kendisinin bizimle paylaştığı teknikleri, biz de sizlere aktarmak istiyoruz.
Yaratıcılık Nedir?
Zihnimizde var olan eski unsurların yeni bir bileşimi…Yaratıcılık, gezip gördüğümüz, okuduğumuz, her türlü hayat deneyimimizi kapsayan birikimlerimizin, zihnimizde oluşturduğu tortulardan, noktalardan, kimsenin düşünemediği, farklı bağlantılar kurmak, ilişkilendirmeler yapmaktır.
Yaratıcılık Neden Önemlidir?
“Rakiplerinizi adaletsiz bir şekilde yenmenin tek yasal ve ahlaki yolu yaratıcılıktır.” Ed McCabe. Buraya en uygun örneğimiz, Acun Ilıcalı. Kendisi, konuya kimsenin bakmadığı bir yerden baktı. Daha yaratıcı ve cesur adımlar atarak, sektöründe farkını gösterdi. Kimsenin cesaret edemediği tv formatlarını getirip, izleyicisinin yapısına göre adapte etmeyi bildi. Şimdi en çok ve en uzun soluklu formatları, kanalında izlemeye devam ediyoruz.
Yaratıcılık Doğuştan Mı?
Yaratıcılık ile ilgili genel kanı, yaratıcılığın doğuştan geldiği iddiasıdır. Neal Postman buna şöyle katılır: ‘Evet, yaratıcılık doğuştan gelir ve herkes yaratıcı doğar!.’ Ya sonra! Hayatı merakla sorgulayan çocuklar, okul, çevre, gelenek gibi, baskın bir sistemler bütünü içinde kalıplara sokulur ve çocukların zamanla merakları ve soruları azalır! Oysa ki, yaratıcılığın en önemli tetikleyicisi meraktır. Bunu kaybetmeyenler, yaratıcı olmaya devam edenler ve farklı şeyler üreten kişilerdir.
Neye Meraklıyız?
Kendi alanlarımız dışında farklı şeylere ilgi duyuyor muyuz? Steve Jobs’un, okuduğu üniversitede kendi bölümünü bırakıp, tasarım ve kaligrafi dersi alması, Macintosh’un kuruluşunda ilk adımı atmasını sağlamıştır. Teknoloji ile değil, fakat estetik ile fark yaratmıştır. Buradan geldiği noktayı görmek, çalan telefonuma baktığımda hiç de zor değil.
Yaratıcılığın En Büyük Çıktısı Fikirdir. Peki Fikir Nasıl Bulunur?
Fikir, ilk etapta zihnimizdeki tortulardan bir ilham gibi ortaya çıkabilir ama ortaya çıkan eserlerin, ürünlerin arkasında, kan, ter, gözyaşı ve disiplin vardır. Disiplin yaratıcılığı besler.
Burada James Web Young’un “İyi Fikir Bulma Tekniği”kitabını referans alacağız.
1- Sorun/Amaç Ne?
İlk önce sorunu iyi analiz etmek gerekir. İfade edilen, gerçekten sorunu iyi anlatmış olmayabilir. Doğru tespit yapmazsak, doğru stratejiler de geliştiremeyiz.
2- Amaca göre materyal topla!
Materyalleri, sorunun kaynağından, özel araştırmalardan, açık kaynaklardan, uzmanlardan toplayabiliriz. Kaynaklarımızın yetkinliğine, güvenirliğine dikkat etmeliyiz.
3- Ayrıştır, birleştir ve unut!
Malzemeleri sınıflandırıyoruz, sadeleştiriyoruz. Benzerleri bir araya getir, fazlalıkları at! Kendi aralarında yeni bir bağ kurmak üzere unut!
4- Fikirle buluşma
İlgilenme, düşünme! Bilinçaltı uyurken bile çalışır. Beklemediğimiz bir anda fikir gelir kapımıza çalar.
5- Uygula!
Kapımıza çalan fikri de sorgulayacağız tabii ki. Yeterince iyi mi? Zamanın ruhuna uygun mu? Hala geçerli mi? Değilse tekrar başa dönmek gerekir. Cesaret yaratıcılığı besler. Herkesin sustuğu, durduğu bir anda sen konuşmaya ve hareket etmeye başlayabiliyor musunuz?
Çizginin dışına çıkmak yaratıcılığı besler. Geleneksel bilgiyi sorgulayıp bir kenara atabiliyor musunuz? Burası bizi zorlayan, belki de aykırı olmaya teşvik eden kısım. Gerektiğinde yapabilir misiniz?
Hikaye, insanlık tarihinde şu ana kadar keşfedilmiş en güçlü iletişim aracıdır. Çok eskidir ve hâlâ geçerlidir. Hikayeler, kendimize, ürünümüze, markamıza değer katar. Hikaye, kazandırır. Hikaye, ikna eder.
Hikayenin gücünü kanıtlamak üzere iki araştırmacı “significansobjects.com” adında bir site açıyorlar. Diyorlar ki, “Sıradan bir nesneyi, bir yazar hikayeleştirip özelleştirildiğinde, o nesne daha değerli olur!”
İki aşamalı deneyin birincisinde, çeşitli yerlerden topladıkları objeleri Ebey’den bir iki dolara satıyorlar. İkinci aşamada, yazarlardan objelerle ilgili hikaye yazmalarını istiyorlar. Tekrar satışa sundukları objeler, artık değer kazandıkları, duygulara hitap ettikleri için satışları yükseliyor.
Gerçekler değil, hikayedir etkili olan.
Bir diğer örneğimiz ise Pelin Hanım’ın, senarist ve workshop’larıyla ünlü Robert Mackee ile ilgili deneyimi. Bir kaç defa davet etmelerine rağmen, kendisinden e-postalarına cevap bile alamamışlar. Bunun üzerine Pelin Hanım, ekibinden İstanbul üzerine; nereye, nasıl bir şehre davet edildiği ile ilgili bir hikaye yazmasını istemiş. Hikayeyi okuyan McKee bu seferki e-postaya kayıtsız kalamamış ve bir saat sonra davete icabet üzere bir tarih vermiş.
Hikaye, bazen çözülmeyecek sandığımız sorunları çözer!
Tasarım
Tasarım, bir çözüm üretme tekniğidir. Tasarım, gelişmiş toplumlarda çok önemsenen bir disiplindir. Harvard Üniversitesi’nin bilim insanları, dünyanın çeşitli sorunlarına çözüm üretmek için bir araya geldiklerinde, konunun uzmanlarının yanı sıra tasarımcılarla birlikte çalışmışlardır.
150 yıllık Coca Cola’nın tahtını sarsmıştır Apple, tasarımı doğru kullanarak. ABD Dış İşleri Bakanlığı yazı karakterini Courier New 12 yerine Times New roman 14 olarak değiştirmiştir. Demek ki, bu yazı karakterinin bırakacağı intibayı daha yerinde bulmuşlar.
Empati
Kendinizi bir başkasının yerine koyabilme ve o kişinin ne hissettiğini sezebilme becerisidir.
Bir sosyal medya paylaşımına, bir videoya ya da bir reklama, karşı tarafın gözünden bakabilirseniz, empati kurabilirsiniz ancak o zaman başarılı olabilirsiniz. Yoksa zaten reddediliyorsunuz. Bunu geliştirmenin en iyi yolu, gönüllü çalışmaktır. Gönüllü çalışmak empati yeteneğimizi artırır. Empati yapabildiğimiz ölçüde sınırlarımız genişler ve önyargılarımız azalır.
Pelin Özkan’a, zihnimizi açan, değerli katkıları için çok teşekkür ediyoruz. Bu bilgiler ışığında, yaratıcı dünyamızda, bol çatışmalı beyin fırtınaları yapmak şart oldu. Hepimize, zihnimizdeki tortuların havalanmasını, alakasız görünen noktaların, yaratıcı kombinasyonlarla ilişkilendirilmiş fikirlere dönüşmesini ve bu sayede fark yaratabilmeyi diliyoruz.
